Geen Nederlandse Franchise Code
De afgelopen jaren is gewerkt aan niet bindende gedragsnormen die franchisenemers zouden moeten gaan beschermen tegen de ‘machtige’ franchisegevers: de Nederlandse Franchise Code (NFC).
Zelf vind ik contractsvrijheid een groot goed. Een franchisegever zal zijn formule, waarin hij jarenlang geïnvesteerd heeft, - terecht - willen beschermen. Het is in die zin logisch dat een franchisegever aan haar franchisenemers bepaalde beperkingen en verplichtingen oplegt.
Het is wat mij betreft dan ook niet verwonderlijk dat de gedragsnormen het niet ‘gehaald’ hebben. Franchisenemers en franchisegevers werden het niet eens en de geplande wettelijke verankering van de NFC komt er - toch - niet.
Nieuwe wetgeving?
Op dit moment kent franchise geen specifieke wettelijke regelgeving. Rechtspraak biedt soms houvast. Als onderdeel van het regeerakkoord is het kabinet nu van plan wetgeving te gaan ontwikkelen. Staatssecretaris Mona Keijzer schrijft in haar brief van 23 mei 2018 dat een wettelijke regeling wordt voorbereid. Doelstelling is het ‘meer in balans’ brengen van de belangen van franchisegever en (aspirant-)franchisenemer. Deelonderwerpen:
de precontractuele uitwisseling van informatie tussen franchisegever en franchisenemer;
de tussentijdse wijziging van een lopende franchiseovereenkomst;
de beëindiging van de franchisesamenwerking; en
het overleg tussen de franchisegever en zijn franchisenemers.
Streefdatum wetsvoorstel: najaar 2018. Zelf verwacht ik niet dat deze streefdatum gehaald zal worden.
Rechtspraak
Totdat er wetgeving is, doen we het met de rechtspraak die ontwikkeld is. Hieruit een greep:
Is een franchisegever verplicht omzetprognoses aan haar toekomstig franchisenemers te verstrekken? Nee. De Hoge Raad maakte dit al in 2002 uit in Paalman/Lampenier. Begin mei 2018 is dit oordeel door de Advocaat-Generaal van het Parket van de Hoge Raad herbevestigd.
Is het verstandig, als toch omzetprognoses verstrekt worden, deze ‘op te poetsen’? Voorop staat dat het enkele feit dat prognoses niet zijn uitgekomen, nog niet betekent dat de franchisenemer tekort is gedaan. Een prognose blijft een prognose. Niemand heeft een glazen bol. De franchisenemer zal dus met ‘zwaarder geschut’ moeten komen, bijvoorbeeld door te wijzen op onjuistheden, onvolkomenheden of onzorgvuldigheden. Zo roept het vragen op als in eerdere prognoses bepaalde omstandigheden worden meegenomen, terwijl dit in latere prognoses niet gebeurt. Dit speelde in de zaak waarin de Advocaat-Generaal begin mei 2018 geconcludeerd heeft.
Is een franchisegever aansprakelijk als hij weet dat de verstrekte omzetprognoses ernstige fouten bevatten, maar de toekomstig franchisenemer hierop niet wijst? Ja, een franchisegever kan onder omstandigheden aansprakelijk zijn en gehouden zijn tot het betalen van schadevergoeding. Ook kan dit ertoe leiden dat een franchisenemer een beroep doet op dwaling en de franchiseovereenkomst op die grond laat vernietigen of wijzigen.
Is de franchisegever onder omstandigheden ook tot vergoeding van schade gehouden als hij niet weet, maar (slechts) behoort te weten dat de analyse omtrent te verwachten omzet fouten bevat? Dit hangt volgens de Hoge Raad (Street-One) er vanaf of de franchisegever zelf het onderzoek verricht heeft, of het onderzoek en het opstellen van het daarop gebaseerde rapport met omzetprognoses aan een derde heeft uitbesteed. Wordt de prognose door de franchisegever zelf opgesteld dan gelden de ‘normale regels’ voor eigen aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad. Niet vereist is dan dat de franchisegever wist dat de prognose niet deugde. Is de prognose in opdracht van franchisegever door een derde opgesteld, dan mag de franchisegever in de regel vertrouwen op de deugdelijkheid van de prognose. Van onzorgvuldig handelen van de franchisegever is in dat geval in beginsel pas sprake in het geval de franchisegever weet van ondeugdelijkheden of gebreken.
Voor vragen mail je naar groenewegen@dayonelegal.nl