Wanneer een werknemer onjuiste informatie verstrekt tijdens zijn sollicitatie of op zijn CV, kan de werkgever later nog wel eens voor nare verrassingen komen te staan. In sommige gevallen zal de werknemer helemaal niet over de opgegeven ervaring of kwalificaties beschikken, dat blijkt nogal eens. De liegende werknemer wil je dan het liefst op staande voet ontslaan, zeker als die kwalificaties nu juist de reden waren om iemand aan te nemen.
Liegen op een CV kan in voorkomende gevallen ook als dusdanig ernstig verwijtbaar worden gezien dat er afscheid van een werknemer genomen kan worden, waarbij in bepaalde zware gevallen ook een ontslag op staande voet mogelijkerwijs stand zal houden. Maar kun je ook het uitbetaalde loon terugvorderen? Dat is de vraag die zeer recent voorlag bij de Hoge Raad.
Even kort de feiten van de zaak. Meneer A solliciteerde eind 2016 bij zorginstelling X naar de functie van psychotherapeut. Op zijn CV had meneer A onder meer vermeld dat hij manager zorg was geweest bij een GGZ-instelling, een EMDR (specifieke therapiemethode) opleiding had gevolgd en lid was van verschillende vakverenigingen. Dusdanig onder de indruk van dit CV en zijn verhaal, werd A gevraagd om directeur zorg van X te worden. En zo geschiedde. A begon in januari 2017 als directeur zorg bij X.
Lang duurt dit feest echter niet. Al eind mei 2017 komt X achter het bedrog van A. In de maanden hieraan voorafgaand levert hij bijzonder slecht werk en als klap op de vuurpijl meldt de stichting EMDR bij X dat A bij hen helemaal niet bekend is. Als gevolg hiervan wordt A op 2 juni 2017 door de aandeelhoudersvergadering van X ontslagen. De arbeidsovereenkomst eindigde hiermee op dat moment, wat inhield dat A wel gewoon recht had op het door hem (tot dan toe) gekregen loon.
In de periode hierna melden veel meer instanties zich bij X, met het bericht dat A bij hen helemaal niet bekend was of er nooit heeft gewerkt. X pikt dit niet en vernietigt (buitengerechtelijk) wegens bedrog de arbeidsovereenkomst met A. Als gevolg hiervan wil X het aan A betaalde nettoloon terug zien. Anders dan bij ontslag via ontbinding of opzegging, houdt vernietiging in dat de arbeidsovereenkomst geacht wordt nooit te hebben bestaan. Er was geen grond om A loon te betalen, dus zou hij dat terug moeten betalen.
De kantonrechter en het gerechtshof stellen X echter in het ongelijk. Hoewel het gesloten ontslagstelsel in beperkte gevallen vernietiging van de arbeidsovereenkomst wegens bedrog toestaat, oordelen zij dat de arbeidsovereenkomst (vrijwel) geheel nutteloos moet zijn geweest wil een beroep op vernietiging slagen. Met andere woorden, er moet in het geheel geen arbeid mogelijk zijn geweest (als gevolg van het bedrog). In dit geval had X wel gewoon gewerkt, zij het dat de kwaliteit van het werk bijzonder slecht was.
De Hoge Raad denkt hier – naar mijn mening terecht – anders over. Allereerst stelt hij vast dat het inderdaad mogelijk is om onder omstandigheden de arbeidsovereenkomst wegens bedrog te vernietigen. Het gesloten stelsel van het ontslagrecht staat daar niet aan in de weg omdat dat systeem werknemers die bedrog plegen niet beoogt te beschermen. Daarbij kan het wel zo zijn dat de redelijkheid en billijkheid van art. 6:248 BW aan vernietiging in de weg staan. De Hoge Raad oordeelt dat art. 3:44 lid 3 BW (vernietiging wegens bedrog) echter nergens de eis stelt dat de arbeidsovereenkomst nutteloos moet zijn geweest. Vernietiging kan dus ook in dat geval. Mocht de werkgever toch voordeel hebben gehad van de arbeid, kan dit bij het beroep op onverschuldigde betaling worden meegewogen, waardoor het terug te betalen bedrag lager kan worden. In dit specifieke geval zal het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden moeten beoordelen of X ook enig voordeel heeft gehad en welk bedrag aan nettoloon A terug zal moeten betalen.
Het volledige arrest van de Hoge Raad kunt u hier vinden: https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:HR:2020:213.
Kort en wel kan vernietiging van de arbeidsovereenkomst dus mogelijk zijn als de werknemer op zijn CV heeft gelogen. Dat kan voordelig zijn voor de werkgever, omdat er dan een grond bestaat om (een deel van) het genoten nettoloon terug te vorderen.
Heeft u vragen over deze blog of andere arbeidsrecht-gerelateerde zaken, neem dan contact op met Sebastiaan van Wijk (vanwijk@dayonelegal.nl)
